Tesbitler – islam bilgi arşivi

İnsanın Esma-i İlahiye ve Sıfat-ı Rabbaniye ile Münasebeti

Allah’ın isimleri (Esma-i Hüsnâ) ve sıfatları, O’nun varlığını ve kudretini anlamamız için birer rehberdir. İnsan, Allah’ın yarattığı en üstün varlık olarak bu isimler ve sıfatlarla özel bir ilişkiye sahiptir. Bu ilişki, insanın hem yaratılışında hem de görevlerinde kendini gösterir.

5.1. İnsan, İlahî İsimlerin Aynası

İnsanın yaratılışı, Allah’ın Esma-i Hüsnâ’sının (en güzel isimlerin) ve sıfatlarının bir tecellisi olarak görülür. İnsan, Allah’ın isim ve sıfatlarını yansıtan bir ayna gibidir. Bu durum Kur’an’da şu ayetle ifade edilmiştir:

“Ben yeryüzünde bir halife yaratacağım.” (Bakara, 2:30)
1. İnsan’ın Allah’ın İsimlerini Yansıtması

Allah’ın isimleri kâinatın her yerinde tecelli eder. Ancak insan, Allah’ın isimlerinin tecellisine en açık varlıktır. Örneğin:

Alîm (Her şeyi bilen): İnsan, öğrenme ve bilgi edinme kabiliyetiyle bu ismin yansımasını taşır.

Rahîm (Merhametli): İnsan, başkalarına merhamet ederek bu ismin tecellisini gösterebilir.

Hâlık (Yaratıcı): İnsan, Allah’ın izniyle sanat, bilim ve icatlar yaparak yaratıcılık özelliğini bir ölçüde yansıtır.

2. İnsanın Ruhî ve Manevî Yükselişi

Allah, insana ruhundan üflemiş ve onu diğer varlıklardan üstün kılmıştır:

“Ona ruhumdan üfledim.” (Hicr, 15:29)
Bu, insanın Allah’ın isimlerini daha bilinçli bir şekilde yansıtabileceğini ifade eder. İnsan hem bedeni hem de ruhuyla Allah’ın sıfatlarını ve isimlerini yansıtan bir sanat eseridir.

3. İnsanın Sorumluluğu

İnsan, Allah’ın isim ve sıfatlarını sadece yansıtmakla kalmaz, aynı zamanda bunlara uygun davranışlar sergileyerek görevini yerine getirir. Örneğin:

Allah’ın Adl (Adaletli) ismini yansıtarak adaletli olmalı.

Kerîm (Cömert) ismini yansıtarak cömertlik göstermeli.

Gaffar (Bağışlayıcı) ismini yansıtarak affedici olmalıdır.

Bu, insanın Allah’a halife olma görevini yerine getirmesi anlamına gelir.

4. Kâinat ve İnsan: Birlikte Bir Ayna

Kâinat, Allah’ın isimlerinin büyük bir aynasıdır; insan ise bu aynanın en özet halidir. İnsanın kalbi, aklı ve ruhu Allah’ın isimlerinin yansımasını daha bilinçli bir şekilde gösterir. Mevlana Celaleddin Rumi’nin ifadesiyle:

“Sen kendini küçük bir cisim sanırsın ama sende âlem büyük bir şekilde gizlidir.”

Sonuç

4.2. Subûtî Sıfatlar ve Kâinattaki İşlevleri
Subûtî sıfatlar, Allah’ın zatına mahsus olup varlığını ve fiillerini açıklayan sıfatlardır. Bu sıfatlar Allah’ın mutlak kemalini, hiçbir eksiklikten uzak olduğunu gösterir. Subûtî sıfatlar, Allah’ın kâinat üzerindeki hâkimiyetini anlamamız için rehberdir. Bu sıfatlar Allah’ın evrendeki düzeni, yaratılışı ve hikmeti üzerindeki etkilerini açıkça gösterir.

4.2.1. İlim: Her Şeyi Kuşatan Bilgi

İlim sıfatı, Allah’ın her şeyi bilmesi anlamına gelir. Allah’ın bilgisi sınırsızdır, zaman ve mekânla sınırlı değildir. O, geçmişi, geleceği ve şimdiki zamanı aynı anda bilir. Gizli-açık hiçbir şey O’nun ilminden gizlenemez.

Kur’an’da deliller:

“O, göklerde ve yerde olan her şeyi bilir. Allah, her şeyi bilendir.” (Hucurat, 49:16)

“Gaybın anahtarları O’nun katındadır; onları O’ndan başkası bilemez.” (En’am, 6:59)

Kâinattaki işlevi:
Allah’ın ilim sıfatı, kâinattaki her şeyin düzenli bir şekilde yaratılmasını ve işlemesini sağlar. Evrenin her bir zerresi, Allah’ın ilmiyle kusursuz bir düzene sahiptir. İnsanların amelleri ve niyetleri de bu sınırsız bilgiyle bilinir ve ahirette karşılık bulur.

4.2.2. Kudret: Her Şeye Gücü Yeten

Kudret sıfatı, Allah’ın her şeye gücünün yetmesi demektir. O’nun kudreti sınırsızdır ve hiçbir şey O’nun gücü dışında değildir. Allah, dilediğini yaratır, dilediğini yok eder. Evrenin varlığı, devamı ve son bulması tamamen Allah’ın kudretiyle olur.

Kur’an’da deliller:

“Şüphesiz Allah her şeye hakkıyla gücü yetendir.” (Bakara, 2:20)

“Bir şeyin olmasını istediğinde, O’nun buyruğu sadece ‘Ol’ demektir, o da hemen oluverir.” (Yasin, 36:82)

Kâinattaki işlevi:
Kudret sıfatı, kâinatın yaratılması ve idaresinde kendini gösterir. Yıldızların hareketi, mevsimlerin düzeni, canlıların yaşam döngüsü Allah’ın kudretiyle mümkündür. Bu sıfat, aynı zamanda insanların Allah’a olan teslimiyetini pekiştirir. Çünkü Allah’ın gücü her şeyin üzerindedir.

Semi’ sıfatı, Allah’ın her şeyi işitmesi; Basar sıfatı ise Allah’ın her şeyi görmesi anlamına gelir. Bu sıfatlar, Allah’ın kullarının yaptıklarından haberdar olduğunu ifade eder. Hiçbir ses, fısıltı ya da hareket Allah’tan gizli kalmaz.

Kur’an’da deliller:

“O, işitendir, görendir.” (Şura, 42:11)

“Yeryüzünde ve gökte zerre ağırlığınca bir şey Rabb’inden gizli kalmaz.” (Yunus, 10:61)

Kâinattaki işlevi:
Semi’ ve Basar sıfatları, Allah’ın kullarının her anını gözetip işittiğini ve onlara göre hüküm verdiğini gösterir. İnsanın gizli veya açık her hareketi Allah tarafından bilinir ve değerlendirilir. Bu sıfatlar, insanlara sorumluluklarını hatırlatarak daha dikkatli bir yaşam sürmelerini sağlar. Evrenin kusursuz işleyişi de Allah’ın her şeyi görüp kontrol altında tuttuğunun bir göstergesidir.

Sonuç